Stomatologia zachowawcza zajmuje się profilaktyką oraz leczeniem najbardziej rozpowszechnionej choroby zębów , jaką jest próchnica zębów(łac. caries dentium).

Leczenie próchnicy

Próchnica jest chorobą społeczną ,  prawie każdy Polak cierpi z powodu tej choroby . Aby doszło do rozwoju próchnicy muszą zaistnieć cztery czynniki:

- bakterie,
- cukry,
- podatność zębów,
- czas;

Spożywanie dużej ilości słodkich pokarmów dostarcza pokarmu bakteriom, które produkując kwasy rozpuszczają szkliwo zębów. Bakterie kwasotwórcze które znajdują się na zębach wchodzą w skład tzw. płytki nazębnej . Nieczyszczona dojrzała płytka nazębna ulega mineralizacji i powoduje powstawanie kamienia nazębnego . Jeżeli dodatkowo pacjent ma słabe zęby i w długim czasie nie oczyszcza prawidłowo zębów, dochodzi do zniszczenia struktur i rozwoju próchnicy, na zębach pojawiają się ciemne plamy a potem powstaje ubytek próchnicowy czyli w potocznej nazwie dziura w zębie. Zniszczone struktury zęba nie regenerują się, jednak leczenie może powstrzymać postępującą próchnicę. Leczenie próchnicy zębów polega na usunięciu całej zmienionej chorobowo tkanki, robi się to odpowiednimi wiertłami, najczęściej w znieczuleniu. Po usunięciu całej próchnicy dentysta używając odpowiednich materiałów odtwarza kształt i funkcje leczonego zęba. Celem leczenia jest zachowanie zęba i zapobieżenie powikłaniom. Podatność na próchnicę jest cechą indywidualną .

Leczenie chorób przyzębia (tzw. paradontozy)

Choroba przyzębia to choroba tych struktur , które otaczają ząb . Struktury te tworzą tzw. aparat zawieszeniowy zęba, bowiem włókna ozębnej zakotwiczone są z jednej strony w kości z drugiej strony w cemencie korzeniowym zębów. Są one bardzo mocne, ale w chorobie ulegają niszczeniu , zęby tracą stabilność i muszą być usunięte albo same wypadają .Etiologia tej choroby jest złożona, jednak podstawowymi czynnikami które ją wywołują są ataki bakterii głównie beztlenowych, oraz mechanizmów obronnych organizmu, czyli tzw. odpowiedzi gospodarza. U niektórych pacjentów występują genetyczne uwarunkowane defekty odporności. W czasie trwającej choroby wokół zęba tworzą się głębokie kieszonki, dziąsła mogą być wtedy obrzęknięte i przekrwione. Na zaniedbanych zębach widać jeszcze osad, kamień, oraz wydobywający sie z kieszonek dziąsłowych płyn surowiczo ropny .
Leczenie chorób przyzębia polega na profesjonalnym usunięciu płytki nazębnej oraz kamienia nazębnego głównie z kieszonek dziąsłowych, daje to ogólną poprawę higieny jamy ustnej .
Po uzyskaniu wymaganego efektu klinicznego oraz sprawdzeniu reżimu higieny uzębienia można wykonać leczenie chirurgiczne. W szczególnych przypadkach można zastosować leczenie farmakologiczne miejscowe lub ogólne .

Leczenie kanałowe - endodoncja

Najczęstszą przyczyną wizyty u stomatologa jest ból zęba. Ból jest sygnałem, który informuje nas, że dzieje się coś złego. Niejednokrotnie w takiej sytuacji potrzebne jest leczenie kanałowe inaczej endodontyczne, polega ono na usunięciu zainfekowanej miazgi zębowej czyli nerwu z naczyniami krwionośnymi z komory oraz kanału zębowego i zastąpieniu jej odpowiednim materiałem zabezpieczającym je przed ponownym wniknięciem bakterii . Stomatolog na podstawie rozmowy z pacjentem dotyczącej odczuwanych dolegliwości oraz zdjęcia rentgenowskiego i tzw. testów żywotności kwalifikuje ząb do leczenia kanałowego. Do leczenia kanałowego nadają sie także złamane zęby oraz zdrowe mocne korzenie Każdy uratowany ząb jest na wagę złota może w przyszłości posłużyć jako filar mostu.

Odbudowa korony zęba

Z odbudową korony zęba mamy do czynienia w sytuacji zniszczenia tylko części widocznej, czyli korony zęba, podczas gdy korzeń pozostaje nienaruszony. Jeżeli rozmiar zniszczenia jest mały zakładamy wypełnienie kompozytowe( plombę) idealnie dopasowane odcieniem do zęba. Przy dużym zniszczeniu korony wykonujemy wkłady koronowe, licówki, lub korony porcelanowe.